03.03.2021
Organizm człowieka jest skomplikowanym tworem Matki Natury. Został on zaprojektowany tak, by odnosić sukcesy w „grze zespołowej”, gdyż dobrze funkcjonujący potrzebuje sprawnej wymiany pomiędzy wszystkimi układami, narządami a nawet komórkami! Zachowanie homeostazy, czyli równowagi organizmu, jest ważne, by na wszystkich szczeblach nie pojawiały się problemy związane z nadmierną lub niewystarczającą produkcją hormonów, nieprawidłowymi reakcjami czy wzajemną walką komórek jednego organizmu. Każdy oddzielny układ odpowiedzialny jest za szereg czynności związany z jego specyfiką: pokarmowy – za cały układ trawienny i jego pochodne czy mięśniowy – za prawidłowe funkcjonowanie mięśni. I to właśnie na układzie mięśniowym – najbardziej aktywnym układzie w organizmie człowieka będzie skupiony dzisiejszy artykuł.
Układ mięśniowy jest dość rozległym układem, który obejmuje człowieka od stóp (dokładnie czubka palców) aż po sam czubek głowy (przykładem jest czepiec ścięgnisty, który oplata czubek naszej głowy). Jest odpowiedzialny za naszą codzienną i niecodzienną (np. sportowcy) aktywność, dzięki której możemy swobodnie pójść do sklepu i zrobić zakupy a następnie mieć odpowiedni poziom mocy, by wdrapać się z nimi na 4 piętro bez windy. Mięśnie u człowieka można podzielić na różne kategorie – w zależności od miejsca, w którym się znajdują oraz jaki rodzaj pracy wykonują. Zapewne dla nikogo z was nie jest zaskoczeniem, że serce bijące w naszej klatce piersiowej jest również mięśniem, który podczas całego naszego życia wykonuje ogromną pracę. Stąd też mięśnie w naszym organizmie mają różną specyfikę pracy i dzielą się na: poprzecznie prążkowane, które są absolutnie zależne od naszej woli, poprzecznie prążkowane serca, którym, jak wiecie nie da się sterować oraz ostatnie, gładkie, które są absolutnie niezależne od naszej woli.
Zacznijmy od mięśni poprzecznie prążkowanych, które są zbudowane z wielu komórek mięśniowych, które układają się w pęczki. Na swoim przebiegu mają charakterystyczne prążki – widoczne pod mikroskopem, ale mające wpływ na funkcję mięśnia. Przyczepiają się do ścięgien, a niekiedy do kości, dlatego mięsień ma swoje przyczepy – początkowy i końcowy oraz brzusiec, znaczy się masę mięśniową, która nadaje ruch i generuje siłę.
Pojedyncza komórka mięśniowa otoczona jest sarkolemmą – błoną komórkową, która jest bardzo ważna i odpowiedzialna za kurczliwość mięśnia. W środku tej błony znajduje się sarkoplazma (coś na podobiznę cytoplazmy w komórce) i gotowe pęczki włókienek mięśniowych, każdy z nich bardzo istotny dla działania całego układu mięśniowego.
W włókienku mięśniowym, zwanym również miofibrylą, znajdują się odcinki, które mają różny stopień załamania światła – jaśniejsze i ciemniejsze. To właśnie efekt wizualny, który tworzą przeplatając się ze sobą tworzy poprzeczne prążkowanie całej komórki mięśniowej. Miofibrylę tworzą cząsteczki miozyny i aktyny z tropomiozyną. Są to białka kurczliwe, które biorą aktywny udział w skurczu mięśniowym. Mają różną budowę, co ma wpływ na reakcje zachodzące w układzie mięśniowym podczas skurczu.
Dla mięśni gładkich budowa jest nieco inna – brakuje w niej jednostek kurczliwych, nazywanych sarkomerami. Zamiast tego wnętrze gładkiej komórki mięśniowej wypełnione jest nitkami kurczliwymi, które są ułożone równolegle. Podczas skurczu dochodzi do nakładania się na siebie cząsteczek aktyny i miozyny. Pomimo tego, że mięśnie gładkie są niezależne od naszej woli, to są związane z układem nerwowym, którym w niewielkim stopniu możemy panować. Mięśnie gładkie będą się różnić od siebie pod względem czynnościowym: inne będą ulokowane w ścianach naczyń krwionośnych, jak również tęczówce oraz inne będą występować w ścianach pęcherza moczowego, macicy, moczowodach i układu pokarmowego.
W organizmie człowieka, aby doszło do skurczu potrzebny jest bodziec fizjologiczny, który zapoczątkuje kaskadę wydarzeń zachodzących w komórce mięśniowej. W poprzecznie prążkowanej komórce zazwyczaj będzie to uwolnienie z synaps nerwowo-mięśniowych pokładów acetylocholiny, która to zapoczątkowuje proces depolaryzacji. Jest to proces, w którym komórka mięśniowa zostaje pobudzona, zmieniając przy tym swoje właściwości – aktywacja kanałów sodowych.
Depolaryzacja zaczyna się przesuwać wzdłuż błony komórkowej całej komórki mięśniowej. W międzyczasie wydzielają się jony wapnia, które wiążą się z cząsteczką troponiny, by wyhamować jej działanie i pozwolić cząsteczce aktyny połączyć się z cząsteczką miozyny.
Nasuwanie się cząsteczek aktyny na nitki miozyny przebiega ślizgowo, co powoduje skracanie się komórki mięśnia, a w konsekwencji wywołać jego skurcz. Nitki aktyny i miozyny są ze sobą połączone tak długo, jak jony wapnia oddziałują aktywnie na troponinę. Gdy już przestaje, zaczyna się proces rozkurczu, gdy kanały wapnia zamykają się i mięsień czeka na następny proces depolaryzacji.
Poniżej przedstawiamy krótką charakterystykę mięśni, które każdy powinien znać.
Jest to cienki mięsień, aczkolwiek rozpięty przez całą powierzchnię dolną pleców. Przyczepia się na wyrostkach kolczystych kręgów piersiowych od 6 do 12, wszystkich kręgów lędźwiowych, kości krzyżowej oraz na grzebieniu biodrowym, dolnych żebrach. Następnie mięsień biegnie aż do kości ramiennej i jej guzka mniejszego.
Nazywany jest mięśniem kaszlu jako mięsień wydechowy, ale jest także mięśniem pomocniczym wdechowym. Dodatkowo, przywodzi, prostuje i odwraca ramię przy ustalonej pozycji kręgosłupa. Ćwiczenia wyodrębniające ten mięsień skupiają się na podciąganiu się na drążku, przyciągania przedmiotu do siebie przy łokciach położonych blisko tułowia oraz wiosłowanie.
To mięsień, który przez większość specjalistów zgodnie jest nazywany mięśniem stresu, gdyż wszystkie negatywne emocje „chowają” się w tym mięśniu doprowadzając do jego nadmiernego napięcia. Mięsień ten obejmuje powierzchnię górnej części pleców od podstawy czaszki (dokładnie guzowatość potyliczna) do wyrostków kolczystych dolnych kręgów piersiowych. Przyczepia się swoimi końcowymi odnogami do grzebienia łopatki, wyrostka barkowego i końca barkowego obojczyka.
Zazwyczaj ten mięsień nie wymaga nadmiernego ćwiczenia, a rozluźniania. Ważna jest autoterapia tego mięśnia polegająca na rozluźniających ruchach na naszych barkach. Należy również zadbać o mięśnie podpotyliczne, które łączą się w dość spójny sposób z mięśniem czworobocznym dając różne, negatywne objawy.
Nie da się ukryć, że mięśnie potrzebują czasu na regenerację. Kiedy odpoczywają najlepiej? Oczywiście podczas snu. Jeśli zauważasz u siebie problemy z zasypianiem, koniecznie przeczytaj artykuł https://www.medcal.pl/problemy-ze-snem-poznaj-najlepsze-sposoby-na-zasypianie/ i dowiedz się, jak zadbać o siebie oraz swoje mięśnie!
400 ods. 
7 min. czytania
